Open werven dag: Sint-Gummaruskerk staat in de steigers
Lier, 2 februari 2024: Het kan de Lierenaar niet ontgaan zijn: de Sint-Gummaruskerk staat in de steigers. Met steun van de Vlaamse overheid krijgen het exterieur, het interieur, de glas-in-loodramen en de technieken van de kerk de komende jaren een grondige gefaseerde restauratie.
De werken startten op 24 april 2023 en lopen tot eind 2025. De volledige voltooiing van de restauratiewerken is voorzien in 2029. Momenteel zijn de voorbereidende werken bezig voor het plaatsen van technieken in de hele kerk. De gehele natuurstenen vloer, inclusief grafzerken, werd tijdelijk gedemonteerd. Dit geeft ons een unieke blik in de ondergrond van de kerk. Archeologen brengen alles zorgvuldig in kaart.
Uniek zicht
Tijdens de open werven dag kon je een unieke zicht krijgen achter de schermen van de lopende restauratiewerken in de kerk. Onder deskundige begeleiding kon je de kerk bezoeken en kennismaken met het restauratieambacht. Stad Lier, architectenbureau Steenmeijer architesten en aannemer Monument Vandekerckhove nv – Monument Goedleven nv – Altritempi nv gaven een deskundige toelichting.
Wie niet in de mogelijkheid was om de rondleiding mee te volgen kan steeds een kijkje komen nemen via de kijkdoos die aan de hoofdingang van de kerk is opgesteld. Sinds de opening in juni 2023 bezochten reeds 3.000 bezoekers de kijkdoos. Ook via www.lier.be/sint-gummaruskerk kan je de restauratiewerken volgen.
Open werven dag
Hetgeen in eerste instantie, bij het betreden van de kerk, opviel was dat de volledige vloer uit de kerk was verwijderd. Dit is noodzakelijk om een volledig nieuw klimatisatie systeem aan te brengen.
Alle kleine vloertegels werden van november 2023 tot januari 2024 één voor één manueel uitgenomen. De grote grafzerken werden zorgvuldig gelift met een kleine kraan. De tegels werden gestockeerd in grote bakken en de grafzerken werden per 5 gestapeld. De kleine vloertegels die reeds gebarsten of verweerd waren, zullen voor terugplaatsing nog hersteld of vervangen worden door tegels in hetzelfde materiaal. Met de grafzerken wordt er conserverend of behoudsgezind te werk gegaan. Bij de terugplaatsing van de vloer grijpen we ook de kans om de vloer weer recht te leggen, namelijk zonder verzakkingen of struikelgevaar en voldoende draagkrachtig.
Verwarming en vochtcontrole
De architecten van architectenbureau Steenmeijer architecten geven meer uitleg over waarom en waar er een verwarming- en verluchtingssysteem moet geplaatst worden in de kerk. Dit is geen eenvoudige klus, aangezien er geen valse plafonds of wanden aanwezig zijn om technieken in weg te werken. Hierdoor werd een complex tracé uitgewerkt met leidingen via de zolders en een ondergronds luchtkanaal. Aan dit kanaal worden 42 vloerventiloconvectoren aangesloten. Deze zullen in de toekomst warme en verse lucht in de kerk blazen via hun roosters. Het integreren van deze roosters in het vloerpatroon vormde een grote uitdaging. Het beeldbepalende rasterpatroon blijft hierbij zo veel mogelijk behouden.
Archeologisch onderzoek
Na het uitnemen van de vloer startte het archeologisch onderzoek. De archeologen van aannemer Monument Vandekerckhove nv vertellen hoe de waardevolle muurrestanten in kaart worden gebracht. Bij de integratie van de technieken wordt hiermee zo veel als mogelijk rekening gehouden. Naast de funderingsmuren van de huidige kerk, kwamen er ook eeuwenoude grafkelders en Romaanse muurrestanten aan het licht. Voor de bouw van de huidige Sint-Gummaruskerk, stond er namelijk een Romaanse kerk op dezelfde locatie. Deze kerk werd stelselmatig afgebroken bij de bouw van een nieuwe, grotere kerk. Tot op heden is er over de Romaanse kerk niet veel informatie gekend, maar daar komt nu mogelijk verandering in.
Proefrestauratie
Tot slot zal aannemer Altritempi een toelichting geven over de proefrestauraties die in 2021-2022 plaatsvonden. Zo werden in de Onze-Lieve Vrouwkapel de afwerkingslagen als de bepleistering zwaar beschadigd door vocht- en zoutaantasting, met een grote hoeveelheid materiaalverlies als gevolg. Tijdens de vooronderzoeken werden de geschikte methodes bepaald om pleisterwerk en polychrome schilderingen te behouden door zones te ontzilten, te reinigen of naar historisch model te reconstrueren. De gekozen methodes zullen tijdens de huidige restauratiewerken op grote schaal toegepast worden.
(MSL/foto’s MSL-SDW)
